عفونت گوش در کودکان یکی از مشکلات شایع پزشکی است که معمولا باعث درد، بی قراری و کاهش شنوایی موقت در کودکان میشود. این عفونت که اغلب به دلیل تجمع مایع در پشت پرده گوش میانی و رشد باکتریها یا ویروسها رخ میدهد، در پی سرماخوردگی یا آلرژی ایجاد میشود. کودکان به دلیل ساختار خاص لولههای استاش و سیستم ایمنی پایین نسبت به بزرگسالان، بیشتر در معرض این نوع عفونت قرار دارند که در این مقاله به توضیحات بیشتر خواهیم پرداخت.
عفونت گوش در کودکان چیست؟
عفونت گوش در کودکان، به التهاب و عفونت گوش میانی اطلاق میشود که ناشی از ویروس ها یا باکتری ها است. این عفونت بیشتر در کودکان زیر 5 سال رخ میدهد، زیرا ساختار شیپور استاش در آن ها کوتاه و افقی تر است و تجمع مایعات را تسهیل میکند. علائم شامل درد گوش، تب، بی قراری، مشکلات خواب و کاهش شنوایی موقت است. درمان بسته به شدت عفونت شامل مصرف داروهای مسکن، آنتی بیوتیک در موارد باکتریایی یا فقط پایش علائم در موارد خفیف میباشد.
عفونت گوش یکی از بیماری های شایع در میان کودکان است، در حقیقت در کودکان دو تا هفت ساله عفونت گوش بسیار دیده می شود. کودکانی که توسط شیر مادر خود تغذیه می شود، به دلیل وجود آنتی بادی های موجود در شیر مادر مصونیت های بیشتری در مقابله با عفونت های تنفسی و عفونت های گوش دارند. به طور معمول، هر گونه مایع وارد شده به ناحیه ای که گوش میانی را به پشت بینی و گلو متصل می کند، به سرعت از طریق لوله های Eustachian تخلیه می شود. اما اگر تخلیه صورت نگیرد، همانطور كه اغلب در طول سرماخوردگی، عفونت های سینوسی، حتی آلرژی در کودکان اتفاق می افتد، مایع در گوش میانی تخلیه نمی شود و سبب بروز عفونت می گردد.
در صورت مشاهده علائمی که در ادامه به آن می پردازیم به بهترین متخصص اطفال مراجعه کنید.
علائم عفونت گوش در کودکان
- درد گوش
- تب
- بیقراری و گریه بیش از حد به دلیل درد و ناراحتی.
- مشکل در خواب به ویژه زمانی که کودک دراز میکشد، زیرا فشار در گوش میانی افزایش مییابد.
- کاهش شنوایی موقت به دلیل تجمع مایعات در گوش میانی.
- خروج مایع از گوش در صورت پارگی پرده گوش.
- کاهش اشتها بهخصوص در نوزادانی که مکیدن شیر باعث ایجاد فشار و درد در گوش میشود.
- مشکلات تعادل به علت تأثیر عفونت بر گوش داخلی.
بیشتر بخوانید: سرماخوردگی در کودکان
علل عفونت گوش در کودکان
علل عفونت گوش در کودکان شامل عوامل زیر است:
- عفونت های تنفسی فوقانی: مانند سرماخوردگی و آنفلوآنزا که از طریق شیپور استاش به گوش میانی منتقل میشوند.
- ساختار شیپور استاش: در کودکان، این مجرا کوتاه تر و افقی تر است، که احتمال تجمع مایعات و عفونت را افزایش میدهد.
- سیستم ایمنی ضعیف: کودکان به دلیل نارس بودن سیستم ایمنی، بیشتر مستعد عفونت ها هستند.
- آلرژیها: التهاب ناشی از آلرژی ها راه هوایی و شیپور استاش را مسدود میکند.
- تجمع مایعات در گوش میانی: که محیط مناسبی برای رشد باکتری ها و ویروس ها فراهم میکند.
- قرار گرفتن در معرض دود سیگار: دود سیگار باعث تحریک مجاری تنفسی و افزایش احتمال عفونت گوش میشود.
- سابقه خانوادگی: ژنتیک در بروز عفونت های مکرر گوش نقش دارد.
تشخیص عفونت گوش در کودکان
تشخیص عفونت گوش در کودکان با بررسی علائم بالینی و معاینه فیزیکی توسط بهترین متخصص اطفال انجام میشود. پزشک با استفاده از ابزاری به نام اتوسکوپ به داخل گوش کودک نگاه میکند تا علائمی مانند قرمزی، تورم، یا تجمع مایع در پشت پرده گوش را مشاهده کند. همچنین پزشک از آزمون های شنوایی برای ارزیابی فشار و حرکت پرده گوش استفاده میکند. اطلاعاتی که والدین در مورد رفتار کودک، مانند کشیدن گوش، بیقراری یا تب ارائه میدهند نیز در تشخیص کمک کننده است. در موارد مشکوک به عفونت های شدید یا مکرر، آزمایشهای تکمیلی نیاز است.
بیشتر بخوانید: بدغذایی در کودکان
درمان عفونت گوش در کودکان
درمان عفونت گوش در کودکان بسته به شدت عفونت و سن کودک متفاوت است. در موارد خفیف، پزشک رویکرد کنترل علائم را توصیه میکند، به این معنا که علائم کودک را بدون تجویز آنتیبیوتیک طی چند روز تحت نظر بگیرند، زیرا بسیاری از عفونت ها به طور خود به خود بهبود مییابند. برای کاهش درد و تب، از داروهای مسکن مانند استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده میشود. در صورت تشخیص عفونت باکتریایی یا تداوم علائم، آنتی بیوتیک هایی مانند آموکسی سیلین تجویز میگردد.
پیشگیری از عفونت گوش در کودکان
پیشگیری از عفونت گوش در کودکان شامل رعایت موارد مختلفی است که البته نمیتوان بیان کرد که رعایت این موارد به طور صد در صد از بروز این مشکل جلوگیری میکند.
- شست وشوی مرتب دست ها برای جلوگیری از انتقال عفونت های تنفسی.
- قرار گرفتن در معرض دود سیگار خطر عفونت گوش را افزایش میدهد.
- شیر مادر حاوی آنتی بادی هایی است که به تقویت سیستم ایمنی کودک کمک میکند.
- واکسن های مانند آنفلوآنزا و پنوموکوک از بروز عفونت های زمینه ساز جلوگیری میکنند.
- اجتناب از تماس با افراد بیمار به خصوص در دوران سرماخوردگی و آنفلوآنزا.
- تقویت سیستم ایمنی کودک با تغذیه سالم و فراهم کردن محیطی سالم
سوالات متداول
عفونت گوش در کودکان مسری است؟
خود عفونت گوش مسری نیست اما عفونت های تنفسی که به عفونت گوش منجر میشوند، مسری هستند.
عفونت گوش میتواند به شنوایی کودک آسیب برساند؟
در موارد نادر و بدون درمان مناسب، عفونت گوش به کاهش شنوایی موقت یا دائمی منجر میشود.
عفونت گوش میتواند دوباره بازگردد؟
برخی از کودکان به دلیل شرایط خاص مانند آلرژی ها، مشکلات ساختاری شیپور استاش یا سیستم ایمنی ضعیف دچار عفونت های مکرر گوش میشوند.
مدت زمان بهبود عفونت گوش چقدر است؟
عفونت گوش طی 2 تا 3 روز با درمان یا بدون درمان بهبود مییابد اما در برخی موارد تا یک هفته طول میکشد.
نتیجه گیری
عفونت گوش در کودکان مشکلی شایع اما قابل پیشگیری و درمان است که با توجه به علائم اولیه و مراجعه به موقع به پزشک میتوان از عوارض آن جلوگیری کرد. والدین نقش مهمی در مراقبت از سلامت گوش کودکان با رعایت اصول بهداشتی، تغذیه سالم و توجه به واکسیناسیون دارند. همچنین آگاهی از علائم هشداردهنده و انجام اقدامات پیشگیرانه تجربه عفونت های مکرر را کاهش میدهد و رشد و شنوایی کودک را به بهترین شکل ممکن تضمین میکند. در نهایت، همکاری والدین با پزشکان و متخصصان برای مدیریت صحیح این مشکل، کلید اصلی حفظ سلامت و شادابی کودکان است.
