تغذیه نوزاد در سال اول زندگی کودک شما برای رشد و تکامل مناسب مهم است. به نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می شوند، در روز 8 تا 12 بار شیر می دهند. شیرخوارانی که با شیر خشک تغذیه می شوند، حدود 6 تا 10 بار در روز تغذیه می کنند. در حدود 6 ماهگی، می توانید شروع به معرفی برخی از غذاهای جامد کنید.
در طول اولین سال زندگی، مغز کودک شما به سرعت رشد می کند. مغز و سیستم عصبی تا حدود سن سه سالگی رشد پیدا می کنند و این مهم است که اطمینان حاصل کنید که کودک شما تغذیه ای که نیاز دارد را دریافت می کند. در طول سال های اول لازم است تا به اندازه کافی مواد مغذی خاصی مصرف شود .
غذای اصلی نوزادان تا یک سالگی شیر مادر است، اما لازم است تا بعد از 6 ماهگی غذای کمکی به برنامه غذایی اضافه شود. شیر مادر دارای تمام مواد مغذی است که کودک شما حداقل تا یک سالگی به آن نیاز دارد.
نکاتی در مورد تغذیه نوزاد در سال اول زندگی
شروع عادات غذایی خوب در این مرحله به تنظیم الگوهای غذایی سالم برای زندگی کمک می کند. تغذیه باید بر اساس آمادگی، مهارت های تغذیه و سن رشد کودک شما باشد.
در اینجا چند پیشنهاد برای کمک به شما برای تغذیه کودک آورده شده است.
چند دستورالعمل ساده در هنگام تغذیه نوزاد
- با مقادیر کمی از غذاهای جامد جدید شروع کنید – ابتدا یک قاشق چای خوری و به آرامی به یک قاشق غذاخوری افزایش دهید. هدف از تغذیه نوزاد یک شیشه کوچک یا یک فنجان غذای صاف شده در هر وعده غذایی است.
- تغذیه نوزاد را ابتدا با غلات برنج شروع کنید و سپس سبزیجات، میوه ها وبعد گوشت.
- هر بار فقط یک غذا را امتحان کنید و سه تا پنج روز صبر کنید تا بتوانید واکنش های آلرژیک احتمالی مانند اسهال، استفراغ یا بثورات پوستی را ارزیابی کنید. در صورت بروز هرگونه واکنش، تغذیه غذای جدید را متوقف کرده و با پزشک اطفال خود تماس بگیرید.
- اگر خودتان غذای کودک درست می کنید، توصیه می شود از نخود فرنگی، ذرت پوره و سیب زمینی شیرین استفاده کنید. نمک، شکر یا طعم دهنده های دیگر را اضافه نکنید.
- توصیه می شود از اسفناج خانگی، چغندر، لوبیا سبز، کدو و هویج خودداری کنید، زیرا حاوی نیترات هستند که می تواند باعث کم خونی شود.
- گوشت و سبزیجات نسبت به میوه ها یا غلات حاوی مواد مغذی بیشتری در هر وعده هستند.
- متخصصین اطفال توصیه می کنند که به نوزادان کمتر از یک سال آب میوه ندهید. اما می توانید آب میوه های پاستوریزه بدون شکر را به نوزادان و کودکان بزرگتر بدهید. می توانید آن را با آب رقیق کرده و یا در یک فنجان همراه با غذا به اوبدهید.
- نوزادان سالم معمولاً به آب اضافی نیاز ندارند، مگر در هوای بسیار گرم. هنگامی که برای اولین بار غذای جامد به کودک شما داده می شود، اغلب به آب اضافی نیاز است.
- هنگامی که کودک شما می تواند دست ها و اشیاء خود را به سمت دهان بیاورد (معمولاً در حدود 9 تا 12 ماهگی)، می توانید به آرامی غذاهای له شده کودک را کاهش دهید و غذاهای انگشتی بیشتری ارائه دهید.
- کودک معمولاً از 9 تا 12 ماهگی خود تغذیه می کند و تا 12 ماهگی از چنگال یا قاشق استفاده نمی کند. برای جلوگیری از خفگی غذا را به قطعات کوچک برش دهید.
- زمان صرف غذا را به 15 تا 20 دقیقه محدود کنید و عوامل حواس پرتی مانند تماشای تلویزیون را کاهش دهید.
- بیشتر نوزادان باید سه تا شش بار در روز (سه وعده غذایی و دو تا سه میان وعده) بخورند.
- غذاهای خوب برای کودک شما شامل غذاهای غنی از انرژی، پروتئین، ویتامین ها و مواد معدنی است، مانند: میوه،سبزی و گوشت
- غذاهایی که باید اجتناب کرد عبارتند از:
- غذاهای تند، شور و شیرین.
- غذاهایی که ممکن است باعث خفگی شوند مانند آجیل، دانه ها، ذرت بو داده، چیپس، چوب شور، میوه های خام (سیب)، سبزیجات خام (هویج)، کشمش،انگور کامل، تکه های هات داگ و غذاهای چسبنده مانند مارشمالو.
- همیشه هنگام غذا خوردن کودک خردسال را تماشا کنید. اصرار کنید که کودک برای خوردن یا نوشیدن بنشیند.
- به تعویق انداختن معرفی غذاهای بسیار آلرژی زا، مانند بادام زمینی، تخم مرغ و ماهی، برای جلوگیری از اگزما، آسم، رینیت آلرژیک و آلرژی غذایی ثابت نشده است. در واقع، معرفی زودهنگام برخی غذاها، مانند بادام زمینی و تخم مرغ، ممکن است خطر ابتلا به آلرژی به آن غذا را کاهش دهد.
بیشتر بخوانید: برفک دهان نوزاد
هر چند وقت یک بار باید به نوزادم غذا بدهم؟
نوزادان می دانند که چه زمانی گرسنه یا سیر هستند. هر بار که کودک گرسنه است به او غذا بدهید. شیرخوارانی که با شیر مادر تغذیه می شوند باید 8 تا 12 بار در روز، تقریباً 10 تا 15 دقیقه درهر شیردهی، شیر بخورند.
شیرخوارانی که با شیر خشک تغذیه می شوند باید 6 تا 10 بار در روز تغذیه شوند. افزودن مواد غذایی به شیشه شیر، مانند غلات برنج، برای خواباندن کودک در شب توصیه نمی شود. این می تواند باعث افزایش بیش از حد وزن و کاهش مصرف مواد مغذی مهم شود. همچنین می تواند باعث خفگی شود.
همانطور که کودک شما شروع به خوردن غذاهای جامد می کند، کمتر می نوشد. به آرامی مقدار غذای جامد را افزایش دهید و مقدار شیر مادر یا شیر خشک را کاهش دهید. به یاد داشته باشید، همه غذاها باید با قاشق و نه در بطری به کودک داده شوند.
چگونه بفهمیم نوزاد گرسنه یا سیر است؟
گریه نوزادان می تواند به دلایلی مانند گرسنگی، خستگی، ناراحتی، یا نیاز به تعویض پوشک یا آروغ زدن باشد. برخی از علائم کلی که نشان می دهد کودک شما گرسنه است شامل موارد زیر است:
- کوبیدن لب ها.
- چنگ زدن یا خم شدن به سمت سینه یا شیشه شیر
- اشاره به قاشق، غذا
- حرکت دادن دست ها به دهان و مکیدن دست های خود.
هنگامی که نشانه های گرسنگی نادیده گرفته می شود، نوزادان معمولاً ناراحت می شوند و با هیاهو گریه می کنند. بنابراین سعی کنید به نشانه های گرسنگی کودک توجه کنید.
برخی از علائمی که نشان می دهد کودک شما به اندازه کافی غذا خورده است عبارتند از:
- دور کشیدن از شیشه یا قاشق
- به خواب رفتن.
- تغییر موقعیت، تکان دادن سر و دست ها، محکم بستن دهان
- برگرداندن غذا
چه زمانی به نوزاد غذای جامد بدهیم؟
پزشکان توصیه می کنند که در شش ماه اول زندگی نوزاد خود را فقط با شیر مادر تغذیه کنید. با این حال، اگر شما کودک را با شیر مادر تغذیه نمی کنید، ممکن است کودک شما بین چهار تا شش ماهگی آماده شروع غذاهای جامد باشد.
رشد هر کودک متفاوت است، اما نشانه هایی وجود دارد که بفهمید کودک شما از نظر رشدی برای غذای جامد آماده است. این نشانه ها شامل موارد زیر است:
- کودک می تواند بدون تکیه گاه روی صندلی صاف بنشیند.
- کودک کنترل خوبی بر سر برای مدت طولانی دارد.
- کودک پس از هشت تا ده بار شیردهی برای تغذیه بیشتر تشنه است.
- کودک به آنچه می خورید علاقه نشان می دهد.
- کودک به راحتی دهان خود را برای پذیرش غذا با قاشق باز می کند.
فواید تغذیه نوزاد با شیر مادر
شیر مادر حاوی منبع عالی از ویتامین ها، مواد معدنی، پروتئین و چربی های شناخته شده برای بدن است، که می تواند در روند رشد کودک بسیار تاثیر گذار باشد. همچنین دارای آنتی بادی هایی است که به دفاع در برابر انواع بیماری های کودک کمک می کند. کودکانی که کمتر مریض می شوند، روند رشد و یادگیری بهتری دارند.
در حقیقت شیر مادر تمام مواد مغذی که یک کودک برای ساخت مغذی سالم نیاز دارد را تامین می کند.
DHA یک اسید چرب امگا 3 است که به طور کلی 25 درصد کل چربی موجود در مغز را تشکیل می دهد. بدن قادر به تولید این مقدار نمی باشد ،لازم است تا با کمک مکمل ها و غذاهای کمکی کمبود آن را جبران کرد .
یکی دیگر از اسید های چرب مهم برای رشد مغز ARA (اسید آراشیدون) است، اسید چرب امگا 6 در مغز است. مانند DHA، ARA برای رشد مغز و بینایی ضروری است. همچنین نقش مهمی در عملکرد ایمنی، لخته شدن خون و سایر توابع مهم دارد. در نتیجه لازم تا بعد از 6 ماهگی با مصرف مواد غذایی همچون تخم مرغ و غلات و… مقدار لازم را برای بدن تامین کنیم .
آهن برای نوزادان برای تولید هموگلوبین (قسمت حمل اکسیژن سلول های قرمز خون) ضروری است. کمبود آهن می تواند باعث کم خونی شود که می تواند سبب خستگی و کمبود انرژی گردد. کمبود این مواد معدنی نیز بر یادگیری، حافظه و توجه تاثیر می گذارد.
مراقب باشید، پس از شش ماه، یک کودک شیرخوار باید مکمل های آهن را به صورت سولفات آهن یا قطره های ویتامین مصرف کند. اگر کودک شما حدودا 4-6 ماه است، می توانید غلات غنی شده با آهن را به رژیم غذایی کودک خود اضافه کنید.
بهتر است برای تغذیه کودک با متخصص اطفال مشورت کنید تا با ارائه جدول تغذیه مناسب تمام مکمل های مورد نیاز کودک تامین گردد.
هنگام شیر دادن به نوزاد چه نکاتی را باید رعایت کنم؟
- شیشه شیر یا غذای کودک را در مایکروویو گرم نکنید، زیرا ممکن است گلو یا دهان کودک را بسوزاند. در عوض، بطری‌ها را در یک ظرف آب گرم یا زیر جریان آب گرم شیر گرم کنید. بطری را پس از گرم شدن تکان دهید تا مطمئن شوید که شیر یا غذا به طور یکنواخت گرم شده است.
- همیشه با قاشق به کودک خود در وضعیت عمودی شیر بدهید.
- اجازه ندهید کودکتان با شیشه شیر بخوابد. شیر در دهان کودک جمع می شود و ممکن است باعث پوسیدگی دندان و خفگی شود. این همچنین می تواند منجر به عفونت گوش شود.
- شما نباید غذاهای جامد را در شیشه شیر به کودک خود بدهید. این ممکن است باعث خفگی یا پرخوری شود و ممکن است سرعت رشد مهارت های تغذیه کودک شما را کم کند.
- شیر گاو تا زمانی که کودک شما یک سالگی را به پایان نرساند نباید به رژیم غذایی اضافه شود. شیر گاو مواد مغذی مناسبی را برای کودک شما فراهم نمی کند.
- در سال اول تولد فرزندتان به هیچ وجه به او عسل ندهید. این می تواند باعث بوتولیسم نوزاد (بیماری ناشی از یک سم) شود.
- به کودک خود کمک کنید تا در یکسالگی شیشه شیر را رها کند.