تب بدون علت در کودکان

تب بدون علائم در کودکان

تب بدون علت مشخص و فاقد علائم دیگر بیماری، برای توصیف موارد حاد (کمتر از یک هفته طول بکشد) به کار می رود. توجه به تب، به ویژه در کودکان زیر 36 ماه بسیار حائز اهمیت است، زیرا در اغلب موارد در اثر عفونت های شدید و موضعی در بدن کودک یا نوزاد ایجاد می شوند. معمولا تشخیص بین عفونت های باکتریایی خطرناک و عفونت های ویروسی خود محدود شونده، دشوار و مهم است. اکثر کودکانی که دچار عفونت های ویروسی خود محدود شونده می شوند، بدون عارضه بهبود می یابند. اما تب های ناشی از باکتری های پنهان و بیماری های مانند مننژیت بدون درمان بهبود نیافته و در صورت عدم تشخیص به موقع ممکن است خطرناک باشد.

عوامل موثر در بروز تب بدون علت در کودکان

تشخیص تب، پاتوژن های آن و عوامل خطر برای سنین مختلف، به ویژه در کودکان 1 تا 36 ماه دشوار است. تب در نوزادان کمتر از یک ماه با 38 درجه سانتیگراد بالاتر مشخص می شود. در این گروه سنی، عفونت های خطرناک باکتریایی که بدون علائم موضعی سبب بروز تب می شود که اغلب پاتوژن های آن در اواخر زایمان به وجود می آید. در شیر خواران 1 تا 3 ماهه، استرپتوکوک پنومونیه از دلایل احتمالی تب بدون منشا است و شیوع پاتوژن های زایمانی کمتر خواهد بود. همچنین، وجود باکتری های پنهان، عفونت های کلیوی، عفونت های ادراری و ممنژیت از دیگر عوامل موثر در تب بدون علت در نوزادان شیرخوار و کودکان زیر سه سال است.

علل شایع تب در کودکان

اگرچه عوامل مختلفی از جمله ویروس ها و باکتری های سرماخوردگی از شایع ترین دلایل ایجاد تب است، اما عوامل دیگری نیز می تواند سبب بروز تب با علائم مشخص یا بدون علامت جانبی دیگر ظاهر شوند. شایع ترین علل تب در کودکان 3 تا 36 ماه وجود عفونت ها و باکتری هایی زیر است:

• استرپتوکوک پنومونیه (عامل بیماری پنومونی)
• استرپتوکوک گروه B (عامل عفونت GBS)
• نایسریا مننژیتیدیس (باکتری عامل مننژیت)
• هموفیلوس آنفلوانزا تیپ B (عامل عفونت های باکتریمی مانند عفونت خون، مننژیت)
• استافیلوکوک اورئوس (عامل عفونت های پوستی و عفونت های ایجاد کننده مننژیت، پنومونی و…)

لازم به ذکر است که واکسیناسیون کودکان بروز عفونت های خطرناک مانند استرپتوکوک پنومونیه و استرپتوکوک گروه B به شدت کاهش می دهد.

بیماری های ایجاد کننده تب بدون علت در نوزادان و کودکان

همان طور که در بالا اشاره شد، باکتری هایی مانند استرپتوکوک پنومونیه، استرپتوکوک گروه B، هموفیلوس آنفلوانزا تیپ B، نایسریا مننژیتیدیس و استافیلوکوک اورئوس عامل اصلی تب های بدون علت در کودکان هستند. هر یک از این ویروس ها در ایجاد بیماری های عفونی تاثیر دارد. مهمترین بیماری هایی که سبب بروز تب بدون منشا در کودکان می شود عبارتند از:

علائم و نشانه های تب بی دلیل در کودکان

همان طور که در بالا اشاره شد، تب بدون علت به تبی اطلاق می شود که بدون علائم یا نشانه های دگیر بیماری در بدن کودک بروز کند. در واقع نوزاد یا کودک هیچ نشانه ای مشخص دیگری جز تب در بدن خود ندارد. اما در برخی موارد وجود برخی علائم کوچک همراه با تب می تواند نشانه یکی از بیماری های عفونی باشد. اغلب بیماری های باکتریمی و عفونت های مخفی علاوه بر تب ممکن است با علائم دیگری نمایان شوند که عبارتند از:

• بی حالی و کاهش فعالیت
• گریه با شدت بالا
• بی قراری کودک
• اختلال در خواب
• رنگ پردیگی
• کاهش تماس چشمی
• استفراغ و اسهال
• علائم حیاتی غیر طبیعی
• کاهش وزن
• تغذیه دشوار و نامناسب
• افزایش فعالیت تنفسی و یا حرکت پره های بینی همراه با تو رفتگی بین دنده ای و ناله کردن

ارزیابی تشخیصی تب در کودکان

در اغلب علت تب در کودکان با شرح حال و معاینه فیزیکی دقیق شامل تماس با بیماران و سابقه واکسیناسیون به همراه تکرار معاینات بالینی قابل تشخیص است. در نوزادان ارزیابی کامل از لحاظ عفونت خونی (سپسیس) ضروری است که شامل CBC، کشت خون، U/A و U/C که به وسیله کانتریزاسیون مثانه به دست می آید. همچنین، LP با کشت CSF با رنگ آمیزی گرم نیز برای نوزادان و کودکان مبتلا به تب بدون علت انجام می شود. علاوه بر موارد ذکر شده انجام CXR، کشت مدفوع و تست گایاک مدفوع بر اساس علائم بالینی و شرح حال ضروری است.

در شیر خوارانی که ظاهر خوبی داشته و آزمایش های خونی، U/A و آنالیز CSF طبیعی دارند،احتمال عفونت باکتریایی خطرناک کمتر خواهد بود. در شیر خواران 3 تا 36 ماه اگر تب بالاتر از 39 درجه سانتیگراد باشد خطر عفونت های باکتریایی جدی افزایش می یابد. U/A در دختران ،پسران ختنه نشده تا سن 12 ماهگی و پسران ختنه شده تا 6 ماهگی ،ضروری خواهد بود. کشت خون و LP در صورتی لازم است که بر اساس تظاهرات و شرح حال بیماری ضرورت یابد. در شیر خوارانی که سه دوز واکساسترپ پنومونیه (prevnar) و هموفیلوس آنفلوآنزا (HiB) را دریافت می کنند ،خطر بروز بیماری بسیار کمتر است .

درمان و کنترل تب بدون منشا در کودکان

درمان تجربی با آنتی بیوتیک برای بیماران توکسیک (بیماری ناشی از سموم باکتریایی) یا دارای ظاهر بیمار فورا شروع می شود. شیر خواران زیر یک ماه باید در بیمارستان بستری شده و پس از تکمیل ارزیابی به صورت تجربی درمان شوند. درمان اغلب شیر خواران باید با آمپی سیلین به علاوه یک سفالوسپورین نسل سوم یا جنتامایسین انجام می گردد. اگر آزمایش های خونی،U/A و بررسی CSF طبیعی باشد ،وضعیت شیر خواران 1 تا 3 ماهه باید در عرض 24 ساعت به وسیله کارکنان مراکز درمانی و بهداشتی پیگیری شود .

در کودکان غیر توکسیک بزرگ تر از یک ماه ،پیگیری وضعیت بالینی به صورت روزانه کافی است تا جواب کشت آماده یا علائم جدید ظاهر شود. کودکان مبتلا به عفونت مجرای ادراری در صورت ناتوانی در مصرف مایعات و آنتی بیوتیک های خوراکی یا عدم اطمینان از پیگیری یا داشتن بدحالی نیاز است تا توسط متخصص اطفال ویزیت شود و در صورت نیاز در بیمارستان تحت کنترل قرار گیرند.

کلام آخر

تب بدون علت در کودکان، به ویژه در شیرخواران و کودکان زیر سه سال نشان از عفونت یا باکتری پنهان است. بیماری هایی مانند مننژیت، پنومونی (سینه پهلو)، آرتریت عفونی، عفونت های اداری و غیره از مهمترین دلایل سبب تب بدون علائم و نشانه مشخص محسوب می شوند. تشخیص به موقع و درمان این بیماری ها بسیار ضروری است. از طرفی پیگیری و ارزیابی لحظه به لحظه شرایط نوزاد یا کودک حیاتی است، لذا در برخی موارد بستری کودکان در بیمارستان توسط پزشک توصیه می گردد.