آسم یکی از شایع ترین بیماری های مزمن در بین کودکان است. علائم این بیماری مانند خس خس سینه یا سرفه های مداوم کودک معمولاً قبل از پنج سالگی ظاهر می شوند. آسم در دوران كودكي موجب می شود، زمانی که ریه ها و مجاری تنفسی در معرض عوامل محرك خاص مانند استنشاق گرده گل، سرماخوردگی يا عفونت های تنفسي ديگر به راحتي ملتهب شوند. آسم در دوران کودکی می تواند علائم آزار دهنده ای را در روز ایجاد کند که باعث اختلال در بازی، ورزش، مدرسه و خواب شود. آسم در دوران کودکی با آسم در دوران بزرگسالان متفاوت نیست، اما کودکان با چالش های منحصر به فردی روبرو هستند. به منظور آشنایی با علل، علائم و درمان آسم کودکان تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.
آسم کودکان چیست؟
آسم یک بیماری مزمن است که سیستم تنفسی کودکان را تحت تاثیر قرار می دهد و با علائمی مانند سرفه و مشکلات تنفسی ظاهر می شود. آسم راه هوایی را تحت تاثیر قرار می دهد و کودک برای ورود و خروج هوا مشکل دارد. متأسفانه ، آسم در دوران کودکی قابل درمان نیست و علائم این بیماری می توانند تا بزرگسالی ادامه داشته باشد. اما درمانی مناسب، می توان علائم را تحت کنترل قرار داد و از آسیب ریه های در حال رشد جلوگیری کرد.
علائم آسم در کودکان
علائم آسم از کودکی به کودک دیگر متفاوت است و در هوای سرد، شب ها یا در حین ورزش بدتر می شود. کودک مبتلا به آسم معمولاً سرفه های طولانی و مکرر دارد و ممکن است از گرفتگی قفسه سینه یا احتقان شکایت کند. به طورکلی، مهمترین علائم آسم در کودکان عبارتند از:
- سرفه های مکرر زمانی که کودک به یک عفونت ویروسی مبتلا می شود،
- تشدید سرفه های کودکان به هنگام خواب، ورزش کردن و یا هوای سرد
- صدای سوت یا خس خس هنگام تنفس کردن
- تنگی نفس
- گرفتگی قفسه سینه
- مشکل در خواب به دلیل تنگی نفس،سرفه یا خس خس سینه
- بدتر شدن سرفه یا خس خس سینه با سرماخوردگی یا آنفولانزا
- تأخیر در بهبودی یا برونشیت پس از عفونت تنفسی
- وجود مشکل در تنفس که مانع بازی یا ورزش می شود
- خستگی، که می تواند به دلیل کم خوابی باشد
علائم و نشانه های آسم در کودکان متفاوت است و ممکن است با گذشت زمان بدتر یا بهتر شود. ممکن است کودک فقط یک نشانه، مانند سرفه طولانی یا احتقان قفسه سینه داشته باشد.تشخیص اینکه علائم کودک ناشی از آسم می باشد یا خیر، دشوار است. خس خس تناوبی یا طولانی مدت و علائم دیگر مانند آسم می تواند در اثر برونشیت عفونی یا مشکل تنفسی دیگری ایجاد شود.
علل آسم در کودکان
علل آسم در دوران کودکی کاملاً شناخته نشده است. برخی از عواملی که تصور علت ابتلای کودکان به آسم باشد، شامل این موارد هستند:
- عوامل ارثی برای ایجاد آلرژی در کودکان
- والدین مبتلا به آسم
- برخی از انواع عفونت های مجاری هوایی در سنین بسیار کم
- قرار گرفتن در معرض عوامل محیطی مانند دود سیگار یا سایر آلودگی های هوا
- عفونت های ویروسی مانند سرماخوردگی
- قرار گرفتن در معرض آلاینده های هوا ، مانند دود تنباکو
- آلرژی به گرد و غبار، شوره حیوانات خانگی ، گرده گل یا کپک
- تغییرات آب و هوا یا هوای سرد
- بعضی اوقات، علائم آسم بدون هیچ محرک مشخصی رخ می دهد.
بیشتر بخوانید: درمان خس خس سینه در کودکان
عوامل خطرابتلا کودکان به آسم
عواملی که ممکن است احتمال ابتلا به آسم را در کودکان افزایش دهد، عبارتند از:
- قرار گرفتن در معرض دود تنباکو ، از جمله قبل از تولد
- واکنشهای آلرژیک قبلی، از جمله واکنشهای پوستی، آلرژی غذایی یا تب یونجه (رینیت آلرژیک)
- سابقه خانوادگی آسم یا آلرژی
- زندگی در منطقه ای با آلودگی زیاد
- چاقی
- شرایط تنفسی، مانند آبریزش بینی یا گرفتگی بینی (رینیت)، سینوس های ملتهب (سینوزیت) یا ذات الریه
- سوزش معده (بیماری ریفلاکس معده یا مری)
چه زمانی کودکان باید به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت مشکوک بودن به بیماری آسم، باید به پزشک مراجعه کنید. درمان زود هنگام به کنترل علائم و احتمالا به جلوگیری از حملات آسم کمک می کند. در صورت مشاهده موارد زیر، والدین باید کودک خود را برای معاینه و درمان نزد پزشک ببرند.
- سرفه های مداوم باشد که با فعالیت بدنی بدتر می شود
- هنگامی که کودک نفس می کشد صدای خس خس یا سوت به صدا می آید
- تنگی نفس یا تنفس سریع
- دوره های مكرر مشکوك به برونشیت یا ذات الریه
ممکن است کودک در هنگام گریه کردن، خندیدن، داد زدن، یا واکنشهای شدید احساسی و استرس دچارسرفه یا خس خس سینه شود.
تشخیص و درمان آسم در کودکان
تشخیص آسم دوران کودکی به علائم کودک، فراوانی آنها و سابقه پزشکی و خانوادگی بستگی دارد. متخصص مراقبت از کودک ممکن است برای رد سایر شرایط و تعیین علت علائم، آزمایش‌های تنفسی را تجویز کند. در برخی موارد تشخیص این بیماری در کودکان دشوار است، به خصوص زمانی که خس خس سینه وجود دارد. لذا برای درمان آسم کودکان به بهترین متخصص اطفال در تهران مراجعه کنید.
اگر ابتلا به آسم برای کودکی تشخیص داده شود، پزشک یک برنامه درمانی شخصی برای آسم کودک بر اساس شدت آسم، علائم، محرک ها و غیره کودک شما ایجاد می کند تا به کودک شما در کنترل علائم کمک کند. خوشبختانه هنگامی که شرایط تحت کنترل قرار گرفت، کودک می تواند فعالیت های روزانه را به طور عادی انجام دهد.
عوارض آسم کودکان
آسم می تواند عوارضی را برای کودکان ایجاد کند، این عوارض عبارتنداز:
- حملات شدید آسم که نیاز به درمان فوری یا مراقبت از بیمارستان دارند.
- کاهش دائمی عملکرد ریه ها
- عدم توان برای رفتن به مدرسه و عقب ماندن در درس ها
- خستگی
- علائمی که در بازی، ورزش یا سایر فعالیت ها تداخل ایجاد می کنند.
بیشتر بخوانید: علائم آلرژی در کودکان و درمان آن
آیا آسم در کودکان مسری است؟
پاسخ قطعا خیر است. آسم از طریق استفاده از وسایل شخصی یا اسپری ها از کودکی به کودک دیگر منتقل نمی شود، بنابراین اگر یکی از فرزندان شما مبتلا به آسم باشد، جای نگرانی نیست، زیرا این بدان معنا نیست که همه فرزندان شما به ناچار به آن مبتلا می شوند.
چگونه می توان از ابتلای کودکان به آسم جلوگیری کرد؟
اگرچه هیچ راهکاری برای جلوگیری از آسم وجود ندارد، اما برخی از موارد را می توان دنبال کرد که به جلوگیری از حملات کمک می کند. مهمترین نکات برای پیشگیری از حملات آسم عبارتند از:
- برنامه ریزی دقیق و پرهیز از عوامل آسم بهترین راه های برای جلوگیری از حملات آسم است.
- قرار گرفتن در معرض عوامل ابتلا به آسم را محدود کنید.
- به کودک خود کمک کنید از مواد حساسیت زا و تحریک کننده که علائم آسم را تحریک می کنند، اجتناب کند.
- در اطراف کودک خود سیگار نکشید. قرار گرفتن در معرض دود توتون و تنباکو در دوران نوزادی یک عامل خطرناک برای آسم در کودکان است وهمچنین باعث حملات آسم نیز می شود.
- کودک خود را به فعالیت تشویق کنید. تا زمانی که آسم کودک به خوبی کنترل شود ، فعالیت بدنی منظم می تواند به ریه ها کمک کند.
- به کودک خود کمک کنید تا وزن مناسبی داشته باشد. اضافه وزن می تواند علائم آسم را بدتر کند و کودک شما را در معرض سایر مشکلات سلامتی قرار می دهد.
- سوزش معده را کنترل کنید. ریفلاکس اسید یا سوزش معده شدید (بیماری ریفلاکس معده یا مریضی ریفلاکس) ممکن است علائم آسم فرزند شما را بدتر کند.
کلام آخر
آسم کودکان یک بیماری شایع تنفسی است که علائم آن اغلب در دوران کودکی به ویژه در سن سه تا پنج سالگی ظاهر می شود. این بیماری بر روی تنفس تاثیر می‌گذارد و به همین دلیل ریه‌ها ملتهب شده و کودکان در معرض خس‌خس سینه یا مشکلات تنفسی همراه با احتقان قفسه سینه قرار می‌گیرند. آسم دوران کودکی می تواند تأثیر قابل توجهی بر فعالیت های روزانه کودک داشته باشد در صورتی که آسم به مووقع درمان نشود، علائم تشدید شده و می تواند منجر به حملات شدید آسم شود. لذا توصیه می شود در صورت مشاهده علائم ذکر شده این بیماری به متخصص اطفال مراجعه کنید.