تغذیه کودک

تغذیه کودک در سه سال ابتدایی زندگی بسیار حیاتی و حساس است. تغذیه مادر باردار و تغذیه کودک در دوسال اول زندگی عامل بسیار حیاتی در رشد و نمو سیستم عصبی و بهداشت ذهنی تمام زندگی کودک خواهد بود .

عوامل خطر بر روی کودکان و بالغین شامل چاقی مرضی (obesity)، فشار خون بالا (Hypertension ) و دیابت، به نظرمی آید که بر اساس برنامه غذایی این دوران پایه گذاری می شوند .

کالری غذا برای رشد جنین و کودک لازم است ولی برای نمو طبیعی مغزی کافی نمی باشد. اگر چه همه مواد غذایی برای رشد مغز ضروری هستند ولی مواد غذایی کلیدی که از رشد عصبی حمایت می کنند، شامل موارد زیر می باشد:

پروتئین ها
روی
آهن
کولین
فولات
ید
ویتامین های A،D،B6،B12
اسید های چرب

عدم یا کمبود تامین مواد غذایی کلیدی در این دوره حساس، مربوط به نمو مغز، باعث نقص در عملکرد مغزی در طول حیات می گردد. مادران باردار، مادران شیرده، شیرخواران و کودکان نوپا در طی 2 سال اول عمر باید از نظر تامین این مواد غذایی تحت نظر متخصص کودکان و تغذیه کودک باشند.

محتوا نمایش

تغذیه سالم در دوران کودکی

تغذیه سالم در دوران کودکی و نوجوانی برای رشد و تکامل مناسب و جلوگیری از شرایط مختلف سلامتی مهم است. بهبود تغذیه مادر، نوزاد و کودک خردسال فرصت ها را برای هر کودکی برای دستیابی به پتانسیل کامل خود گسترش می دهد.

این الگوی غذایی سالم شامل موارد زیر است:

انواع میوه ها و سبزیجات.
غلات کامل.
لبنیات بدون چربی یا کم چرب.
انواع غذاهای پروتئینی.
روغن ها

پزشکان توصیه می‌کنند که کالری دریافتی از چربی‌های جامد (منابع اصلی اسیدهای چرب اشباع و ترانس) و قندهای اضافه شده را محدود کرده و مصرف سدیم را کاهش دهید.

تغذیه سالم برای کودکان

تغذیه برای بچه ها بر اساس همان ایده های تغذیه برای بزرگسالان است. همه افراد به موارد مشابهی مانند ویتامین ها، مواد معدنی، کربوهیدرات ها، پروتئین و چربی نیاز دارند. به این مواد مغذی می گویند. کودکان در سنین مختلف به مقادیر متفاوتی از مواد مغذی خاص نیاز دارند.

بهترین الگوی غذایی برای رشد و تکامل کودک، سن، سطح فعالیت و سایر ویژگی های کودک را در نظر می گیرد. تمرکز بر غذاهای غنی از مواد مغذی به کودکان کمک می کند تا مواد مغذی مورد نیاز خود را دریافت کنند و در عین حال کالری کلی را محدود کنند.

این مواد غذایی غنی از مواد مغذی را در نظر بگیرید:

پروتئین. غذاهای دریایی، گوشت و مرغ بدون چربی، تخم مرغ، لوبیا، نخود، محصولات سویا و آجیل و دانه های بدون نمک را انتخاب کنید.
میوه ها کودک خود را به خوردن انواع میوه های تازه، کنسرو شده، منجمد یا خشک تشویق کنید. به دنبال میوه های کنسرو شده ای باشید که سبک است یا در آب خودش بسته بندی شده است. این به این معنی است که قند اضافه آن کم است. به خاطر داشته باشید که 1/4 فنجان میوه خشک به عنوان یک وعده میوه محسوب می شود.
سبزیجات. انواع سبزیجات تازه، کنسرو شده، منجمد یا خشک را سرو کنید. هر هفته نخود یا لوبیا را به همراه سبزیجات رنگارنگ انتخاب کنید. هنگام انتخاب سبزیجات کنسرو شده یا منجمد، به دنبال سبزیجاتی باشید که سدیم کمتری دارند.
دانه ها. غلات کامل مانند نان یا پاستا سبوس دار، بلغور جو دوسر، ذرت بو داده، کینوآ یا برنج قهوه ای یا وحشی را انتخاب کنید.
لبنیات. کودک خود را تشویق کنید که لبنیات بدون چربی یا کم چرب مانند شیر، ماست و پنیر بخورد و بنوشد. نوشیدنی های سویای غنی شده نیز جزو لبنیات محسوب می شوند.

سعی کنید کالری کودک خود را از موارد زیر محدود کنید:

شکر اضافه شده : قندهای طبیعی، مانند قندهای موجود در میوه و شیر، قندهای افزوده شده نیستند. نمونه هایی از قندهای اضافه شده عبارتند از شکر قهوه ای، شیرین کننده ذرت، شربت ذرت و عسل. برای جلوگیری از شکر اضافه شده، برچسب مواد غذایی را بررسی کنید. غلات را با حداقل قند اضافه انتخاب کنید. از مصرف نوشابه و سایر نوشیدنی های حاوی قندهای اضافه خودداری کنید. مصرف آب میوه را محدود کنید. اگر کودک شما آبمیوه می نوشد، مطمئن شوید که 100% آبمیوه بدون قند اضافه شده است.
چربی های اشباع شده : چربی های اشباع شده عمدتا از منابع غذایی حیوانی مانند گوشت قرمز، هات داگ، مرغ، کره و سایر محصولات لبنی پرچرب به دست می آیند. پیتزا، ساندویچ و برگر منبع رایج چربی های اشباع شده هستند.

دسرهایی مانند کیک و بستنی یکی دیگر از منابع رایج چربی اشباع است. هنگام آشپزی، به دنبال راه هایی برای جایگزینی چربی های اشباع شده با روغن های گیاهی و آجیلی باشید که اسیدهای چرب ضروری و ویتامین E را تامین می کنند.

نمک: اکثر کودکان در رژیم غذایی روزانه خود نمک زیادی دارند. نام دیگر نمک سدیم است. نمک می‌تواند در ساندویچ‌ها پنهان شود، جایی که سدیم موجود در نان، گوشت، چاشنی‌ها و چاشنی‌ها اضافه می‌شود. غذاهای فرآوری شده، مانند پیتزا، غذاهای پاستا و سوپ، اغلب دارای مقادیر زیادی نمک هستند. به جای چیپس و کلوچه مصرف میان وعده میوه و سبزیجات را تشویق کنید. برچسب های تغذیه را بررسی کنید و به دنبال محصولات کم سدیم باشید.

سوء تغذیه درکودکان

کوتا ه ‌قدی نتیجه سوءتغذیه مزمن یا مکرر درون رحمی و اوایل کودکی است. کودکانی که از کوتاه ‌قدی رنج می‌برند ممکن است هرگز به قد کامل و توانایی شناختی کامل خود نرسند.

کودکان کوتاه ‌قد در بزرگسالی به دلیل مشکلات تحصیلی و یادگیری کمتر در مدرسه، درآمد کمتری دارند. این کودکان بیشتر از کودکان با قد طبیعی در معرض خطر اضافه وزن و چاقی قرار دارند.

دریافت ضعیف مواد مغذی باعث ضعف سیستم ایمنی و به دنبال آن افزایش خطر ابتلابه عفونت های رایج می شود. تقریبا نیمی از مرگ و میرها در کودکان زیر 5 سال به سوء تغذیه مربوط می شود، اما اشکال سوء تغذیه به سرعت در حال تغییر است. اضافه وزن کودکان مربوط به غذاهای فرآوری شده و سبک زندگی بی تحرک است.

تغذیه نوزاد و کودک خردسال

تغذیه کودکان به ویژه در دو سال اول زندگی، برای سلامتی، رشد و بقا حیاتی است. شروع زودهنگام شیردهی – گذاشتن نوزاد به سینه در اولین ساعت زندگی – برای بقای نوزاد و برقراری شیردهی در دراز مدت بسیار مهم است.

تغذیه نوزادان با شیر مادر در شش ماه اول زندگی، امن ترین و سالم ترین گزینه برای کودکان در همه جا است و پتانسیل زیادی برای نجات جان کودک دارد. با شروع 6 ماهگی، نیاز کودکان به مواد مغذی بیشتر از چیزی است که شیر مادر به تنهایی می تواند تامین کند.

تغذیه کودکان با غذاهای جامد، نیمه جامد یا نرم از 6 ماهگی برای جلوگیری از کمبودهایی که می تواند منجر به سوء تغذیه شود، کلیدی است. رژیم‌هایی که حداقل استانداردهای فراوانی و تنوع را رعایت می‌کنند برای جلوگیری از کمبود ریزمغذی‌ها، کوتاه‌ قدی ضروری هستند.

کمبود ریزمغذی ها

کمبود ریزمغذی ها به دلیل ناکافی بودن دریافت یک یا چند ویتامین و مواد معدنی ضروری پیش می آید. ریز مغذی ها برای پیشگیری از سوءتغذیه در تمام اشکال آن و کاهش شیوع بیماری به ویژه در دوران بارداری و اوایل دوران کودکی بسیار اهمیت دارد. به عنوان مثال، کمبود ید، قابل پیشگیری ترین علت اختلال در عملکرد شناختی در جهان است.

کمبود ید می تواند منجر به انواع پیامدهای سلامتی و رشدی، از جمله کوتاه قدی و ناتوانی ذهنی شود. مکمل ویتامین A نیز محافظت حیاتی در برابر نابینایی می کند و خطر مرگ ناشی از علل قابل پیشگیری مانند سرخک و اسهال را کاهش می دهد.

وزن کم هنگام تولد

برای رشد یک نوزاد سالم، مادران به تغذیه و استراحت مناسب، مراقبت های دوران بارداری کافی و محیطی تمیز نیاز دارند. این شرایط برای یک بارداری سالم می توانند به پیشگیری، شناسایی و درمان شرایطی که باعث وزن کم هنگام تولد می شوند، کمک کنند. وزن نوزاد در هنگام تولد نشانگر مهمی برای سلامت و تغذیه مادر و جنین است.

نوزادان کم وزن در 28 روز اول زندگی در معرض خطر بیشتری برای مرگ هستند. کسانی که زنده می‌مانند بیشتر از کاهش رشد و بهره هوشی پایین‌تر رنج می‌برند. عواقب وزن کم هنگام تولد تا بزرگسالی ادامه می یابد و خطر ابتلا به بیماری های مزمن بزرگسالی مانند چاقی و دیابت را افزایش می دهد.

برخی از مطالب مفید در سایت

با تشکر مدیریت سایت دکتر فرجی متخصص اطفال