بلوغ زودرس در کودکان به بلوغ مردان قبل از 9 سالگی و بلوغ زنان قبل از 8 سالگی گفته می شود. زمانی که بلوغ اتفاق می افتد بدن و ذهن کودک شروع به رشد کرده و به تبدیل به بزرگسالی بالغ می شود. بلوغ مردان معمولاً در حدود 12 سالگی شروع می شود. بلوغ زنان در حدود 10 سالگی است. اگرچه گاهی اوقات بلوغ می تواند زودتر و قبل از ظاهر شدن علائم شروع شود، که به آن بلوغ زودرس گفته می شود.
علل بلوغ زودرس در کودکان چیست؟
زمانی که بلوغ اتفاق می افتد قسمت هیپو تالاموس مغز به قسمت غده هیپوفیز دستور ترشح هورمون را می دهد. این هورمون ها به بدن این پیغام را می دهند که هورمون های جنسی یعنی تستوسترون در مردان و استروژن در زنان را بسازد.
بلوغ زودرس در کودکان گاهی بدون هیچ دلیل مشخصی شروع می شود. گاهی اوقات مشکلی در مغز مانند آسیب، تومور یا عفونت وجود دارد. بلوغ زودرس همچنین می تواند ناشی از مشکل در غدد جنسی (بیضه ها یا تخمدان ها)، غده تیروئید یا غدد فوق کلیوی باشد.
اضافه وزن و چاقی نیز می تواند از عوامل مؤثر در ایجاد بلوغ زودرس در کودکان باشد. تغذیه مادران در دوران بارداری نیزاز جمله عوامل دیگر است که در بروز این اختلال نقش دارد.
مواد غذایی که باعث بلوغ زودرس می شوند؟
اگر چه بلوغ زودرس ممکن است دلایل زیادی داشته باشد. اما نباید از نقش تغذیه در ایجاد بلوغ زودرس در کودکان غافل شویم. از جمله مواد غذایی که می تواند ریسک ابتلا به بلوغ زودرس در کودکان را افزایش دهند می توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
1. مصرف زیاد گوشت قرمز
2. غذاهای چرب و شیرین
3. مصرف سویا
4. کمبود ویتامین D
5. پیاز و کاکائو
6. جگر مرغ
علائم بلوغ زودرس درکودکان
کودکان با بلوغ زودرس می توانند یک یا چند مورد از این علائم زیر را نشان دهند:
- رشد سریع قد
- موهای ناحیه تناسلی یا زیر بغل
- بوی بدن بزرگسالان
- آکنه
علائم بلوغ زودرس در کودکان پسر
بسته به اینکه کودک مرد یا زن به دنیا آمده باشد، ممکن است علائم دیگری نیز وجود داشته باشد.
- موی صورت
- رشد بیضه ها و آلت تناسلی
- موهای ناحیه تناسلی و زیر بغل
- نعوظ خود به خود
- تولید اسپرم
- آکنه
- عمیق شدن صدا
علائم بلوغ زودرس در دختران
- رشد سینه
- ترشح یا خونریزی واژن
- موهای ناحیه تناسلی و زیر بغل
- تخمک گذاری
عوارض بلوغ زودرس درکودکان
از جمله اثرات منفی که بلوغ زودرس می تواند در وضعیت جسمی و روحی کودکان ایجاد کند می توانیم به موارد زیر اشاره کنیم :
- وقتی بلوغ تمام می شود، رشد استخوان ها متوقف می شود. حتی اگر یک کودک بلندتر از سایر هم سن و سال های خود باشد، ممکن است به قد کامل بزرگسالی خود نرسد.
- بلوغ زودرس در کودکان می تواند از نظر عاطفی و اجتماعی دشوار باشد. آنها ممکن است احساس نکنند که به اندازه کافی خوب نیستند و دچار عدم اعتماد به نفس شوند. این کودکان ممکن است افسرده، بدخلق یا پرخاشگر شوند و یا اینکه مورد تمسخر قرار گیرند.
آزمایش های تشخیص بلوغ زود رس درکودکان
پزشک یا متخصص غدد کودکان (متخصص رشد و اختلالات هورمونی در کودکان) ممکن است انجام آزمایشات زیر را توصیه کند.
- آزمایش خون برای بررسی سطح هورمون
- اشعه ایکس از دست که اشعه ایکس در سن استخوان نامیده می شود، برای دیدن اینکه آیا استخوان ها خیلی سریع رشد می کنند یا خیر.
- آزمایشهای دیگری مانند سیتی اسکن، تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) و سونوگرافی برای جستجوی تومور، رشد غیرطبیعی یا سایر مشکلات.
درمان بلوغ زودرس در کودکان
هدف از درمان بلوغ زودرس در این کودکان متوقف کردن و یا معکوس کردن آن است. این به این دلیل است که کودک شما بتواند به قد کامل بالغ خود برسد و بلوغ را تا سن مناسب به تاخیر بیندازد. نوع درمان بستگی به عامل ایجاد مشکل دارد.
درمان می تواند شامل استفاده از داروهایی برای جلوگیری از ترشح هورمون های هیپوفیز باشد که می تواند رشد جنسی را به تاخیر بیندازد. درمان هایی نیز برای برطرف کردن سایر مشکلات که تعادل هورمونی را برهم می زنند وجود دارد. و در بعضی مواقع نیز ممکن است نیاز به هیچ درمانی نباشد.
چگونه کودک را از بلوغ زودرس آگاه کنیم؟
با استفاده از کلمات ساده و صادقانه، با کودک خود در مورد آنچه اتفاق می افتد صحبت کنید. به آنها بگویید که علائم بلوغ برای کودکان بزرگتر و نوجوانان طبیعی است، اما بدن آنها کمی زودتر شروع به رشد کرده است.
سعی کنید به جای متمرکز شدن بر ظاهر آن ها بر موفقیت آن ها در فعالیت های مدرسه و ورزش تمرکز کنید. مراقب علائمی مانند استرس عاطفی، مسخره کردن دیگران یا افسردگی درآن ها باشید. علائم هشدار دهنده می تواند نمرات ضعیف، مشکلات در مدرسه یا از دست دادن علاقه به فعالیت های روزانه باشد.
چه کسانی در معرض خطر بلوغ زودرس هستند؟
اگر کودک یکی از موارد زیر را داشته باشد در معرض خطر بلوغ زودرس است:
- تومورها یا رشد روی تخمدان ها، بیضه ها، غدد فوق کلیوی، غده هیپوفیز یا مغز
- مشکلات سیستم عصبی مرکزی
- سابقه خانوادگی این بیماری
- یک سندرم ژنتیکی نادر
جلوگیری از بلوغ زودرس در کودکان
بعضی عوامل مانند نژاد و جنسیت در بلوغ زودرس مواردی هستند که نمی توان از آن ها اجتناب کرد اما شما می توانید برای جلوگیری از بلوغ زودرس در کودکان یکسری موارد را انجام دهید:
- سعی کنید از کودک خود در مقابل مکمل ها و داروهای حاوی هورمون های استروژن و تستوسترون مراقبت کنید. این هورمون ها ممکن است در داروهای تجویز شده برای بزرگسالان و یا مکمل های غذایی وجود داشته باشد.
- کودکتان را تشویق کنید که وزنش را در حالت متناسب حفظ کند.
نکات کلیدی در مورد بلوغ زودرس در کودکان
بلوغ زودرس بدان معناست که علائم فیزیکی بلوغ جنسی کودک خیلی زود ظاهر می شود. بلوغ زودرس قبل از 8 سالگی در دختران و قبل از 9 سالگی در پسران اتفاق می افتد.
- علائم می تواند شامل رشد سینه، موهای ناحیه تناسلی و تغییرات صدا باشد.
- ممکن است در اثر تومورها یا رشد روی تخمدان ها، غدد فوق کلیوی، غده هیپوفیز یا مغز ایجاد شود. در بسیاری از موارد، هیچ دلیلی برای این اختلال یافت نمی شود.
- درمان ممکن است با هورمون آزاد کننده گنادوتروپین مصنوعی انجام شود. این می تواند روند بلوغ جنسی را متوقف کند.
- بلوغ زودرس ممکن است باعث شود کودک احساس خجالت و خودآگاهی کند یا توسط سایر کودکان مورد آزار و اذیت قرار گیرد.
- شما می توانید با فرزندتان رفتارعادی داشته باشید و در جهت افزایش عزت نفس وی تلاش کنید. در صورت نیاز به کمک بیشتر، به دنبال مشاور برای کودک خود باشید.
