رفلاکس در نوزادان
رفلاکس اتفاقی است که تقریبا همه نوزادان را درگیر می کند و باعث می شود شیر از معده کودک برگردد که این مسئله باعث ناراحتی خانواده و کودک می شود اما جای نگرانی نیست زیرا با انجام سونوگرافی و دارو این مسئله درمان می شود.
ما در این مقاله قصد داریم به شما اطلاعاتی در خصوص رفلاکس معده و روش های درمان آن ارائه دهیم پس در ادامه مقاله با ما همراه باشید.
رفلاکس معده چیست؟
رفلاکس یعنی شیری که کودک می خورد و از معده وارد مری وی می شود که این موضوع گاهی می تواند با خارج شدن شیر از دهان همراه باشد . به همین دلیل خروج شیر از معده به مری و گاهی به بیرون رفلاکس است .
رفلاکس در نوزادان تا چهار ماهگی عادی و امری طبیعی می باشد و بیماری به حساب نمی آید و همچنین این رفلاکس تاثیرات منفی بر سلامت کودک نمی گذارد و او شاداب و سرحال است و هر روز وزن وی بیشتر می شود .
تعریف رفلاکس پاتولوژیک
نوی دیگری از رفلاکس ها که فیزیولوژیک و عادی نمی باشد و پاتولوژیک و بیماری به حساب نمی آید رفلاکسی می باشد که پس از 4 ماهگی نیز کم و یا برطرف نمی شود و بر اثر تنگ بودن انتهای معده بروز می دهد .
کودکانی که دارای اضافه وزن زیادی هستند و در اصطلاح چاق هستند همچنین به نوعی رفلاکس دچار می شوند و دلیل آن نیز باز شدن معده به خاطر حجم زیاد غذا و برگشت آن به مری و گاهی دهان می شود .
رفلاکس در کودکان آسیب دیده مغزی
کودکانی که به هر علتی به مشکلات مغزی مبتلا هستند دچار رفلاکس می شوند . مشکلات مغزی در کودکان بیشتر مادرزادی می باشد . همچنین گروهی از کودکانی که به شیرگاو آلرژی دارند به رفلاکس دچار می شوند . به همین دلیل اگر مادر شیر مصرف کند کودک نیز دچار این مشکل می شود حتی مصرف شیر خشک باعث اذیت کودک می شود و باید از شیر بخصوصی استفاده شود . این گروه دچار بیماری رفلاکس هستند .
زمانی که کودکی دچار رفلاکس پاتولوژیک یا بیماری رفلاکس می شود اصولا دارای وزن کم هست – بهانه گیر می شود و اختلالاتی در خواب خود دارد همچنین یبوست در شیر خواران آن ها را درگیر می کند و به صورت مداوم نگران و گریان هستند
درمان انواع رفلاکس
در نوع اول رفلاکس استفاده از شیر مادر مشکلی را به وجود نمی آورد و می توان شیر مادر را ادامه داد . ماداران کودکامی که به رفلاکس پاتولوِررگ مبتلا هستند باید تغییراتی در غذای خود بدهند . به همین دلیل توصیه می شود مادران شیر را تحت شرایطی مصرف نکنند و برای عدم کمبود کلسیم به صورت روزانه یک قرص کلسیم استفاده کنند تا مادر و کودک نیز سلامت باشند . مصرف نکردن شیر مادر می تواند کودک را دچار کمبود کلسیم کند به همین دلیل این مادران می بایست از قرص کلسیم استفاده کنند کسانی که جز این گروه هستند می توانند شیردهی را ادامه دهند .
روش تغییر غذای مادر در کودکان مبتلا به رفلاکس
این کودکان اگر به گرفتاری های آناتومی مثل تنگی پایین معده دچار نباشند به این روش پاسخ خوبی می دهند که کودکانی که آلرژی دارند نیز می توانند با این روش درمان شوند .
گرفتاری های مغزی با تغییرات غذایی مادر برطرف نمی شود و بیماری اصلی در این کودکان احتیاج به درمان دارد که همچنین کودکانی که دچار انسداد گوارش مانند تنگی پس از معده هستند باید با جراحی این مشکل را درمان کنند .
کودکانی که دارای وزن زیادی هستند همچنین باید وزنشان متعادل شود به همین دلیل درمان رفلاکس ارتباط مستقیمی به دلیل آن دارد که در کودکان مختلف تفاوت دارد .
علائم مهم در رفلاکس
- سکسه هایی طولانی که با احساس ناخوشانیدی همراه می باشد .
- نوزاد در زمان شیر خوردن و یا بلافاصله پس از آن بی قرار می شود
- خارج شدن شیر از گوشه لب
- استفراغ شیر و محتویات معده با خارج شدن از دهان و بینی نوزاد
- نوزاد بی قراری های شدید دارد
- وجود گریه های شدید و طولانی که کنترل آن دشوار می باشد
- نوزاد به صورت همیشگی گرسنه می باشد
- عمل آروغ زدن آن همراه با درد می باشد و این عمل مدت زیادی طول می کشد که انجام شود .
- نوزاد مدام شست و انگشتان خود را می مکد .
- نوزاد به همراه جیغ زدن از خواب می پرد .
- نوزاد در زمان شیر خوردن دچار تعریق می شود .
- کف دست و پای نوزاد سرد می شود
- صورت و لب های نوزاد دچار رنگ پریدگی می شود .
- در هنگام دردها و آبریزش همیشگی از دهان همراه با درد در بلعیدن .
اگر رفلاکس معده در نوزاد به موقع تشخیص داده شود و کنترل نشود علائم دیگری از جمله موارد ذیل از خود نشان می دهد :
- بینی دچار گرفتگی می شود
- سینه خس خس می کند
- سرفه های مکرر
- صدای نوزاد در زمان گریه تغییر می کند
- لرزش در نواحی بینی ، کتف ها و پشت قفسه سینه در زمان شیر خوردن
نوزاد در زمان خواب علائمی مثل بالا آوردن شیر و خوردن دوباره آن همراه با متغیر شدن چهره خود از جمله اخم از خود نشان می دهد.
این نشانه ها با بی قراری هایی که با کولیک نوزادی ارتباط دارد، فرق می کند.
کولیک در نوزادان علائمی مانند قرمز شدن صورت نوزاد و جمع کردن پاها داخل شکم از خون نشان می دهد . این بیماری با مصرف داروهای ضد کولیک و متغیر شدن موقعیت خواباندن نوزاد و یا گرم کردن و مالیدن شکم وی کنترل می شود ولی دردهایی که از رفلاکس نشات می گیرد همراه با وضعیت کمانی در نوزاد یعنی خم کردن سر به عقب – بالا دادن شکم و کمر و صاف و کشیده نگه داشتن پاها می باشد و کنترل آن با دشواری همراه خواهد بود .
نوزادانی که به رفلاکس معده دچار هستند معمولا از نظر والدین آنها نوزادانی می باشند که کنترل کردن آن ها بسیار سخت می باشد. این نوزادان بیشتر به بغل عادت دارند و در جای خود احساس آرامش ندارند.
این نوزادان در محیط های گرم احساس ناراحتی می کنند و در صورتی که با پتو پوشانده شوند ویا احساس گرمی کنند بی قرار می شوند.
نوادان و شیر خوارانی که به رفلاکس معده دچار هستند معمولا از آخر دوره 3 ماهگی در طول روز و در زمان هوشیاری از گرفتن سینه مادر اجتناب می کنند و فقط در زمان خواب سینه مادر را می گیرند.
این نوزادان در زمان شیر خوردن بسیار پر جنب و جوش هستند و یا بی قرار هستند و به تعداد دفعات سینه را رها می کنند .
شیرخوارانی که به رفلاکس مبتلا هستند مایل به غذا خوردن به خصوص از 4 ماهگی می باشد .
نورادان مبتلا به رفلاکس معده معمولا گوش های خود را می کشند و به صورت مدام چشم های خود را می مالند .
این نوع نوزادان مایل به راه رفتن به صورت چهار دست و پا نیستند و زودتر از دیگر نوزادان راه می افتند .
این کودکان در خواب به صورت مداوم جایگاه خود را تغییر می دهند و خواب نا آرامی دارند و خیلی زود از خواب می پرند .
این کودکان معمولا مایل هستند که پیراهن خود را بالا بزنند و شکم خود را به جاهای سرد و سفت فشار دهند .
این کودکان دیرتر از دیگر شیرخواران هم سن خود دندان در می آورند و عمل دندان درآوردن آن ها با مشکل همراه است .
و نکته مهمی که در این نوزادان بسیار رایج می باشند این است که به دلیل گرفتگی بینی و سرفه های طولانی بیمار یا سرماخورده به نظر می آیند .
به تمام والدین گرامی توصیه می شود در صورت مشاهده هر کدام از علامت های ذکر شده در نوزاد یا شیرخوار خود پزشک معالج کودک خود را در جریان بگذارند تا با بررسی دقیق و در صورت لزوم درمان به موقع توسط پزشک علاوه بر کنترل درد و بی قراری در نوزاد، از عوارض ثانویه هم جلوگیری شود.
جلوگیری از رفلاکس
اگر رفلاکس نوزاد کم و معمولی م یباشد خوب غذا می خورد و مورد دیگری برای نگرانی وجود ندارد کارهای زیر می توانند کمک کننده باشند .
در وضعیت عمودی به کودک شیر دهید
بعد از هربار شیر دادن حدود 20 تا 30 دقیقه کودک را به طوریکه عمودی باشد در حالت عمودی در آغوش نگه دارید .
بهتر است به اندازه کم اما در تعداد دفعات بیشتر به نوزاد شیر داد .
اگر کودک از طریق شیشه تغذیه می کند هر دو سه دقیقه یک بار نیاز است فرصت داد تا نوزاد آرغ بزند .
در ضمن این را هم باید گفت که اطمینان پیدا کنید که سوراخ نوک پستان به مقدار زیاد باز نیست . در این صورت شیر با اندازه و سرعت بیشتری وارد دهان نوزاد می می شود و رفلاکس رخ می دهد .
برگرداندن شیر به اندازه کمی بعد از هر تغذیه ای امری عادی و طبیعی می باشد . اگر علائم ذیل را در کودک خود مشاهده کردید باید در اسرع وقت وی را نزد پزشک ببرید
- داشتن رفلاکس به صورت همیشگی و مداوم
- دارای خلق و خوی بد در طول شیر خوردن یا بعد از آن ، گریه و خم کردن کمر
- قی کردن های مداوم و به مقدار زیاد حداقل دو سه ساعت بعد از هر بار خوردن شیر
- خودداری از شیر خوردن
زمانی که والدین کودک خود را نزد پزشک می برند باید موارد ذیل را به یاد داشته باشند که چه زمانی نوزاد شیر مصرف می کند و نوزاد در چه مواقعی گریه می کند.
تشخیص رفلاکس
پزشک اصولا با پرسش بعضی از علائم نوزاد و انجام معاینات پزشکی می توان این بیماری را تشخیص دهد بدین منظور از آزمایشاتی برای تشخیص استفاده می کند
سونوگرافی
تست آزمایشگاهی : آزمایش خون و آزمایش ادرار می تواند به تشخیص کمک شایانی کند و بیماری های احتمالی دیگری که باعث استفراغ و کم شدن وزن می شوند را رد کند .
ارزیابی PH مری : برای اندازه گیری میزان اسیدی بودن مری کودک ، پزشک یک لوله باریک به واسطه دهان و یا بینی نوزاد وارد مری می کند . لوله به دستگاهی وصل می باشد که اندازه اسیدی بودن مری را نشان می دهد . برای انجام این آزمایش امکان دارد نوزاد در بیمارستان بستری شود .
تصویر برداری به وسیله اشعه ایکس : تصویر برداری می تواند عکس ناهنجاری های دستگاه گوارش مثل انسداد گوارش را نشان دهد .
آندوسکوپی فوقانی : یک لوله منحصر به فردی می باشد که سر آن یک دوربین به کار گرفته شده است که از طریق دهان کودک وارد مری معده و بخش اول روده وی می شود . نمونه بافت برای آنالیز برداشته می شود. معمولا برای انجام آندوسکوپی برای نوزادان و کودکان بیهوشی انجام می شود .
درمان
در صورتی که رفلاکس معده در کودک شدید باشد پزشک موارد ذیل را تجویز می کند .
اضافه کردن غلیظ کننده به شیر
می توان با اضافه کردن غلیظ کننده به شیر مادر یا شیر خشک به مدت 14 روز تا اندازه ای که از رفلاکس جلوگیری کند.
منع کردن مصرف شیر گاو
علائم حساسایت به شیر گاو بسیار شبیه به نشانه های رفلاکس می باشد . تا 40 درصد از موارد همین حساسیت ها به شیر گاو باعث به وجود آمدن رفلاکس می شود . کودکانی که از سینه مادر خود شیر تغذیه می کنند می بایست مصرف شیر گاو یا غذاهایی که دارای شیر گاو هستند را قطع کنند .
امکان دارد کودک بر اثر دلایل ذیل نزد پزشک متخصص کودکان فرستاده شود
- مشخص نبودن علت قطعی رفلاکس کودک
- در استفراغ کودک خون به شکلی دیده می شود که شبیه دانه های قهوه می باشد .
- کودک به کم خونی مبتلا باشد .
- کودک سرفه های دائمی دارد و سینه او دارای خس خس های دائمی میباشد
- رشد و وزن کودک عادی نمی باشد
- کودک در بلعیدن شیر با مشکل همراه است
به والدین توصیه می شود هرگونه علائم و نشانه ای در رابطه با رفلاکس در کودک خود مشاهده کردند در اسرع وقت به پزشک مراجهه کنند و به درمان این بیماری بپردازند
