درمان فوری یبوست کودکان
به طور کلی، یبوست به این معنی است که فرد در هفته سه مرتبه (یا کمتر) مدفوع کرده و مدفوع سفت و خشک بوده و گاهی اوقات همراه با درد می باشد. بنابراین توجه داشته باشید که کمتر از 72 ساعت عدم دفع مدفع یبوست محسوب نمی شود. به طور کلی حرکات کم روده، تلاش برای دفع، مدفوع سفت خشک و نفخ شکمی از مهمترین علائم یبوست محسوب می شود.
می توان گفت که در حدود 90 درصد یبوست در کودکان دلیل زمینه ای ندارد و به دلایل عملکردی است . این مشکل می تواند در کودکان و نوزادان با تب همراه باشد. بنابراین درمان فوری یبوست کودکان اهمیت فراوان دارد.
اگر می خواهید در ارتباط با یبوست کودکان،علل ایجاد و راههای درمان آن بیشتر بدانید تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
یبوست در نوزادان
شکم نوزادان و شیرخواران، معمولا بعد از هر بار خوردن شیر مادر و یا شیر خشک کار می کند، اما گاهی اوقات ممکن است تا 3 روز شکم نوزاد کار نکند، که مشکلی ندارد و امری کاملا طبیعی است. اما اگر شکم نوزاد بیشتر از 3 روز کار نکرد، بحث بسیار جدی است و حتما باید برای درمان یبوست به بهترین متخصص نوزادان مراجعه کنید.
یکی از رایج ترین دلایل ایجاد یبوست در شیرخوارن، نوع تغذیه مادر است. این مشکل در نوزدانی که شیرخشک مصرف می کنند نیز بیشتر دیده می شود. البته در اغلب موارد پس از تغییر نوع شیرخشک، یبوست نوزاد از بین می رود. به طور کلی نحوه تغذیه مادر، نوع شیر خشک و ابتلا به برخی بیماری های عفونی کودکان و بیماری های مادرزادی می تواند از دلایل اصلی بروز یبوست در نوزادان باشد.
دلیل یبوست در نوزادان تازه متولد شده، نیز ممکن است به دلیل روده بزرگ و طویل باشد. اگر در کودکان تازه متولد شده راه های درمان یبوست ساده و خانگی موثر نباشد،به متخصص اطفال مراجعه کرد. اگر پس از زایمان و تولد، هیچ نشانه ای از دفع اجابت در نوزاد مشاهده نگردد باید پذیرفت که اختلالی در مجرای دفع اجابت پدید آمده است. البته این نوع ناراحتی خیلی نادر و سالانه یک مورد نیز به چشم نمی خورد.
یبوست در کودکان
یبوست در کودکان همانند نوزادان یکی از اختلالات رایج گوارشی است که اغلب به دلیل تغییر در نوع تغذیه کودک ایجاد می شود. این عارضه معمولا با با علائم کم کاری روده و مدفوع خشک و سفت بروز کرده و علاوه بر افزایش سموم حاصل از تخمیر غذاهای باقی مانده ممکن است موجب خراشیدگی مقعد، زخم مقعد و بواسیر شود. همچنین، کودکان احساس درد و قولنج های فراوان شکمی را تجربه می کنند.
بیشتر بخوانید: درمان شکم درد در نوزادان
دلایل ابتلا به یبوست
از عمده دلایل ایجاد کننده یبوست می توان به کم شدن فعالیت بدنی، عدم استفاده از فیبر در رژیم غذایی، افسردگی و استفاده از برخی داروها باشد.مهمترین دلیل بروز یبوست در کودکان، تغییر در نوع تغذیه و مصرف غذاهایی است که می تواند باعث ایجاد یبوست شود.
کودکان در دوره های خاصی از زندگیشان ممکن است دچار یبوست شوند به عنوان مثال زمانی که خوردن غذاهای کمکی را شروع می کنند.اتفاقاتی مانند گرفته شدن از شیر مادر و رفتن به مهد کودک و یا مدرسه نیز به دلایل ایجاد حالات روحی در آنان ممکن است باعث بروز یبوست شود.
به طور کلی اصلی ترین علل ابتلا یبوست کودکان عبارتند از:
- تغییر رژیم غذایی کودک و نخوردن میوه ها و سبزیجات حاوی فیبر
- تاخیر در توالت رفتن کودک در فواصل روز و مشکل در اجابت مزاج
- مصرف فراوان لبنیات و حساسیت به شیر
- وجود برخی بیماری های مقعدی یا راست روده
- داشتن مشکل در متابولیسم یا قرار گرفتن در معرض اختلالات گوارشی
- ننوشیدن مایعات کافی در طول روز
- تغییر در برنامه روزانه خواب و بیداری کودک
یبوست عملکردی در کودکان چیست؟
زمانی که والدین قصد گرفتن بچه از پوشک را دارند، اصولا کودکان دچار یبوست عملکردی می شوند و کودک از اجابت مزاج در صورت نبودن پوشک و یا مای بیبی وحشت دارند و برای دفع مدفوع مقاومت می کنند. این مقاومت برای دفع مدفوع کودکان، باعث سفت شدن مدفوع شده و هنگام اجابت مزاج، مدفوع سفت مجرای خروجی و مقعد را زخم کرده و باعث ایجاد شقاق در مقعد می شود. از طرفی درد هنگام دفع مدفوع باعث می شود که کودک برای دفع مقاومت نشان داده و این چرخه مقاومت برای دفع مدفوع ادامه پیدا کند. در چنین شرایطی مراجعه به پزشک و درمان فوری یبوست کودکان ضرورت دارد.
در ویدئو زیر دکتر علی فرجی متخصص اطفال توضیحات جامعی درباره یبوست در کودکان می دهند:
درمان فوری یبوست کودکان
همان طور که بالا اشاره شد، یبوست یکی از مشکلات شایع در کودکان است که باعث درد و قولنج فراوان شده و برای رهایی از آن نیاز به مداخله درمانی وجود دارد.غالبا برای اینکه معده و روده کودک آمادگی لازم را برای دفع راحت تر مدفوع را پیدا کند،به طور سبک قدیمی به آن ها روغن بادام آمیخته به خاک شیر در مقداری آب جوشیده می دهند.
در رابطه با یبوست نوزادانی که می توانند به طور طبیعی غذا بخورند، از سوپ و آش های سبزیجات استفاده کنید. خوردن آب میوه های طبیعی نیز می تواند در درمان یبوست کودکان موثر باشد.
همانطور که قبلا هم گفته شده بود، دلیل بسیاری از یبوست ها یا عادات کودکان است و یا غلط بودن شیوه غذایی آن ها. لذا برای درمان چنین مشکلی لازم است که موارد زیر را در نظر داشت:
در کودکان که دچار یبوست شده اند، می توان از دارو های مسهل و ملین استفاده کرد. البته یاد آوری می شود که استفاده مداوم از این داروها نیز عوارض جانبی داشته و روده کودک عادت کرده و به اصطلاح تنبل می شود، در نتیجه کودک به طور طبیعی نیاز به دفع در خود احساس نمی کند.
یکی از روش های درمان فوری یبوست در کودکان استفاده از آرد برنج ،کاکائو و دوغ است. مصرف فراوان آب، خوردن سبزیجات و میوه بهترین راه درمان یبوست به شمار می رود و سبب پاکسازی مسیر دفع اجابت می شود. اگر کودکان بزرگتر نیز دچار چنین عارضه ای هستند به یک لیوان شیر یک قاشق چایخوری روغن زیتون بیافزایید.
بهتر است در رژیم غذایی کودکتان مصرف میوه هایی مانند موز را محدود کنید. از آنجایی که مصرف لبنیات نیز میتواند سبب یبوست شود برای تامین کلسیم بدن کودکتان میتوانید به جای لبنیات از جعفری، آب پرتقال و کلم استفاده کنید.
اگر یبوست طولانی شود می تواند باعث بروز بیماریهایی مانند نظیر هموروئید، پرولاپس رکتوم و آنال فیشر شود.گاهی کودکان به دلایلی مانند بازیگوشی دفع مدفوع خود را به تعویق می اندازند که می تواند باعث یبوست مزمن ، ایجاد درد در زمان دفع مدفوع و اختلال در کنترل مثانه شود.بنابراین سعی کنید به کودکتان آموزش صحیح دستشویی رفتن را بدهید.
درمان یبوست کودکان با طب سنتی
از دیدگاه طب سنتی حالت طبیعی مدفوع باید دارای خصوصیات زیر باشد:
1- قوام نرم و خمیری داشته باشد.
2- باعث سوزش مقعد نشود.
3- به آسانی دفع شود و حالت تکه تکه نداشته باشد.
4- رنگ زرد یا قهوه‌ای روشن نداشته باشد.
5- بوی خیلی بد نداشته باشد.
6 – بعد از دفع آن احساس سبکی به فرد دست بدهد.
7 -با دفع باد زیاد همراه نباشد.
8- هنگام دفع، درد ایجاد نکند.
درمان یبوست کودکان با استفاده از مواد غذایی
یکی از دلایل اصلی بروز یبوست در کودکان استفاده کم از فیبر و مایعات است بنابراین بهتر است که میوه و سبزیجات و مغزها را در رژیم غذایی کودکان قرار دهیم.همچنین در غذای کودکانی که مراحل تکمیلی تغذیه را شروع کردند می توان از کدو حلوایی،کدو سبز و آلو استفاده کرد.
مواد غذایی مفید برای درمان یبوست کودکان
- سبوس به عنوان یک ماده غذایی که سرشار از فیبر است می تواند به نرم شدن مدفوع کمک زیادی کند.
- استفاده از خرما و کشمش
- مصرف میوه هایی مانند گلابی،هلو، انجیر، زردآلو و سیب
- استفاده از حبوبات
- ذرت بوداده نیز غنی از فیبر است و در درمان یبوست بسیار مؤثر است.
- شربت خاکشیر نیز یکی از نوشیدنی های مفید است که به درمان یبوست کمک می کند.
- مصرف آب آلو بخارا
- مصرف عسل
- آب گوجه فرنگی نیز بسیار مفید است
- ترکیب شیر با خرما یا کشمش
- مصرف شکر قهوه ای
- دانه رازیانه
- مصرف آب پرتغال
- استفاده از روغن نارگیل در وعده های غذایی
- استفاده ازعرق های گیاهی مانند: عرق رازیانه،عرق گزنه،عرق نعنا
- استفاده از دمنوش هایی مانند: دمنوش چای سبز،دمنوش نعنا،دمنوش زنجبیل، دمنوش بابونه و قهوه سبز
توصیه های طب سنتی برای درمان یبوست کودکان
پزشکان طب سنتی توصیه می کنند که برای رفع یبوست کودکان بایستی آنها فعالیت بدنی داشته باشند.با آب گرم حمام نشوند و در هوای گرم قرار نگیرند زیرا با تبخیر آب بدن یبوست تشدید می شود.
استفاده از آب یخ و چای برای کودکان زیاد مناسب نیست.سعی کنید کودکتان در فضای استرس زا قرار نگیرد.خواب و استراحت کافی داشته باشد و در محیطی شاد و توأم با آرامش قرار بگیرد.
ماساژ شکم با روغن زیتون و روغن کرچک در جهت عقربه های ساعت نیز راهی آسان و در دسترس است که بسیار سودمند است.همچنین می توانید مغز گیاه فلوس را در گلاب حل کرده و روی شکم نوزاد بگذارید.
کلام آخر
یبوست یکی از اختلالات گوارشی شایع در بین نوزادان و کودکان است که با عدم دفع بیشتر از سه روز یا دفع مدفوع خشک و سفت ظاهر می شود. این عارضه اغلب در اثر تغییر رژیم غذایی کودک و تغذیه ناسالم رخ می دهد که معمولا با تغییر نوع تغذیه بهبود می یابد. در اغلب مواقع درمان فوری یبوست کودکان با موادغذایی و داروهای ملین امکان پذیر است. اکثر یبوست ها در نوزادان طبیعی است و قابل درمان هستند، اما برخی از یبوست ها، یبوست های مرضی هستند و ممکن است شکم نوزاد یا کودک یک هفته تا یک ماه کار نکند. در چنین شرایطی مراجعه به متخصص اطفال ضرورت دارد.
